maandag 20 mei 2013

Ongevallen in Nederland: meten met twee maten

De ramp in Wetteren
De ontspoorde giftrein in Wetteren ontwrichtte de samenleving in het dorpje, met een paar honderd gewonden die naar het ziekenhuis moesten, vele geëvacueerden en een flinke milieubelasting. Er was één dode te betreuren.

Norm voor externe veiligheid
De veiligheidsnormen voor dit soort ongevallen met gevaarlijke stoffen zijn in Nederland vastgelegd in het BEVI, het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen. Dat gaat over vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor, weg, water, buis of lucht, maar ook over veiligheid rondom luchthavens, LPG-tankstations, etc. Daarbij is vastgelegd dat het risico om als omwonende te komen te overlijden, bijvoorbeeld door een ontploffing, niet groter mag zijn dan 1 op de miljoen per jaar. Dit is de theoretische grenswaarde voor het overlijdensrisico van iemand die continu aan de rand van het bedrijfsgebied verblijft – in de praktijk is het risico voor omwonenden dus altijd kleiner. Daarbij komt nog dat dit risico sterk afneemt met de afstand tot de gevaarlijke installatie, dus het aantal mensen dat risico loopt is beperkt.

Toleranter naar onszelf
Gelukkig maar, want we houden er niet van als onze veiligheid wordt bedreigd door anderen – we vinden het veel erger als anderen ons iets aandoen dan als we dat zelf doen. Maar hoeveel erger vinden we dat? Vijf keer? Tien keer?

Het overlijdensrisico door een privéongeval
In 2011 overleden in Nederland 2.816 mensen door ongevallen in de privésfeer (verkeersongevallen en arbeidsongevallen dus niet meegerekend). Omgerekend naar alle Nederlanders was het overlijdensrisico door een privé-ongeval 170 op de miljoen per jaar. Dat is geen theoretisch risico, dat was de werkelijke overlijdenskans door een privéongeval. Dat is dus 170 keer groter dan het risico dat iemand loopt die 24/7 is vastgeketend aan het hek van het gevaarlijkste LPG-station dat we in Nederland nog net acceptabel vinden.

Investeer in het voorkomen van werkelijke doden
Ik vind het verschil erg groot, vooral als ik zie hoeveel de publieke middelen worden ingezet voor externe veiligheid; na elke ramp wordt er weer meer geld voor vrijgemaakt. Ik stel daarom voor niet verder te investeren in externe veiligheid in Nederland, maar deze middelen in te zetten om veiligheid in de privésfeer te bevorderen. Totdat het overlijdensrisico door een privéongeval niet meer is dan, laten we zeggen, het tienvoudige van dat door een extern ongeval. Dat is een maatschappelijk meer verantwoorde verdeling van publieke middelen. Bovendien voorkómen we dan werkelijke doden, in plaats van theoretische doden aan een hypothetisch hek.

---
Ook verschenen op Opiniestukken.nl op 21 mei 2013 http://www.opiniestukken.nl/opiniestukken/artikel/478/Preventie-van-priv-ongevallen-verdient-meer-aandacht